DEREBASI

De volgende ochtend gaat mijn oma toch mee naar Gomme maar blijft achter in het dorpje bij de vrouwen terwijl ik lopend met Dursun amca de bergen verder intrek naar het eigenlijke dorp waar alles begon: Derebasi. Hier is bijna de gehele 1^ste generatie uit mijn familie geboren (vaders en moeders kant).

Dursun amca’s vrouw is vroeg opgestaan om brood voor ons te bakken en geeft een lunchpakket mee. We beginnen te lopen. Nou ja, het lijkt meer op rennen. Oude Dursun is fitter dan ik dacht, hij loopt hard en ik heb het gevoel dat ik de hele tijd moet rennen om hem bij te houden. Hij is ook nog steeds de ongeleide projectiel die ik 3 jaar geleden leerde kennen: hij loopt soms alsof ik er niet ben en draait soms ineens naar me toe om me een vraag te stellen. Of die sukkels van een ouders van mij nog steeds gescheiden zijn. Ja dus. Nou die zou hij wel klappen willen geven als hij ze zou zien! Wat een oenen dat ze scheiden, dat doe je toch niet! Of ik getrouwd ben? Nee? Wat? Ik ben al 34? Dat had hij niet gedacht. Wat is er dan aan de hand? Ik vertel hem dat ik geen relatie heb omdat ik op dit moment niet van iemand houd. Ja liefde is wel belangrijk, zonder liefde geen relatie zegt hij. Hij rent verder. Ik hobbel achter hem aan met mijn te zware camera op mijn nieuw gekochte camerastang dat op mijn buik rust. Ik voel mijn armspieren en kuiten nu al en denk aan wat ik morgen zal voelen… Jammer dat dit allemaal research is denk ik soms, als hij me zulke vragen maar weer stelt over 2 weken als we echt filmen. Hij regisseert streng want beveelt mij soms te filmen als hij op een punt is waar hij iets wil vertellen. Maar ik vind het zo aandoenlijk.

We komen na een half uur aan bij een bruggetje over een stromend beekje (Derebasi betekent letterlijk begin van beekje) en precies daarachter staat een enorm groot maar vervallen en armoedig huis. Het ouderlijk huis van mijn tante Emine is nog het enige huis dat staat hier in het dorp. Een Turkse vrouw woont hier met haar zoon in armoede met wat koeien en kippen om van te leven. Ze komt ons begroeten en ik zeg haar dat ik haar de volgende dag kom opzoeken. Ze ziet er een beetje verwilderd uit, al lachen haar ogen lief en zegt ze dat ik op Elif lijk, de zus van mijn oma en haar vriendin vroeger.

We lopen verder en op veel plekken staat hij stil om te vertellen wiens huis daar ooit stond. Er is niets meer over van het dorp, enkel vervallen stenen hier en daar suggereren dat hier ooit een nederzetting was. Inmiddels zijn we al zeker anderhalf uur aan het rondrennen. Wanneer ik hem vragen stel antwoordt hij wel maar meestal met een lichtelijk geïrriteerde toon. Dat siert hem. Hoe was het leven hier? Hoezo hoe was het leven hier? Arm en moeilijk roept hij, ze hadden niets! Zo gaat het de hele tijd eigenlijk.

Op de plek waar het huis stond van mijn ooms en vader, het huis waar mijn tante Emine kwam wonen nadat ze trouwde met mijn oom Cemal, liggen alleen brokken steen hier en daar. Je ziet wel een beetje de muren waardoor je snapt hoe klein het was. (Helemaal als ik denk dat daar op een gegeven moment wel 10 man of zo woonden) Deze plek ontroert me toch weer. Als ik even stilsta en om me heen kijk besef ik me zo goed dat mijn vader hier is geboren en opgegroeid en dat hij hier op zo jonge leeftijd zijn ouders verloor. Hier waren hij en zijn broers kwajongens, hier kregen mijn tantes kinderen terwijl ze zelf nog kind waren, hier is alles begonnen. Hier liggen mijn roots.

Hier wil oude Dursun zitten en wat eten. Ik zie dat hij moe is. Hij gaat zitten op een steen en opent ons lunchpakket: vers brood, wat verse kaas en echte boter. Ik eet alleen wat brood omdat het alleen zo al heerlijk is. De kaas en roomboter smaken mij sowieso te sterk hier in de dorpen. Mijn ouders zouden een moord doen voor de verse zuivelproducten hier. Ik ruik alleen maar stal als ik het proef… Zittend op de grond en etend stel ik hem wat vragen over vroeger, over mijn oom en tante en over de liefde.

We lopen verder langs veel andere plekken waar nu geen huizen meer staan, hij noemt namen die ik niet ken of wel eens van heb gehoord van mensen die hier ooit hebben gewoond. Allemaal familie, echt allemaal. Het was een klein dorpje waar bijna alleen maar familie woonde. We klimmen verder een berg op. In de verte herken ik een begraafplaats. Het is zo vervallen dat je bij veel graven niet weet wie het zijn. Sommige graven hebben wel een duidelijke grafsteen maar de meeste niet. Een stukje rots markeert dan de plaats van een graf. Enkele jaren geleden was ik hier met mijn vader en broer en zus. Mijn vader kon de graven van zijn vader en moeder niet herkennen. Oude Dursun weet precies wie waar ligt.

Bovenop die berg op deze antieke begraafplaats gaat Dursun amca zitten bij het graf van mijn vader’s moeder en vader. Er steken op die plekken halve rotsachtige stenen uit de grond. Ik ben zo ontroerd als hij hardop roept: ‘tante Menekse en oom Yusuf, ik heb jullie kleindochter meegenomen die hier komt filmen!’ Dit lijkt wel surrealistisch bijna. Wij alleen op die oude begraafplaats bij het graf van mijn oma en opa die ik nooit heb gekend. Dan zingt hij een prachtig gebed die ik niet versta maar des te meer voel.

We lopen nog lang lang door en komen langs een dal die genoemd is naar mijn overgrootmoeder, langs stukken land die blijkbaar nog van mijn ooms en vader zijn, langs een jongeman op een ezel die het leuk vindt dat ik film, maar niets weegt nog op tegen dat bijzondere moment op de begraafplaats. In totaal bijna 4 uur lang gelopen en geklauterd maar ik ben helemaal hyper als we terugkomen in Gomme.