We rijden verder en ik kijk mijn ogen uit naar hoe mooi de omgeving is. Nooit eerder ben ik hier in de lente geweest. De paar keer dat ik hier was was altijd in de zomervakantie en alles hier droog, dor en goudgeel. Nu is alles groen en fris. En oogverblindend mooi. En er ligt nog sneeuw op de bergen! En hoe hoger we richting ons dorp rijden hoe kouder het wordt. IJzig koud in de schaduw, benauwend warm in de zon. De hele tijd omschakelen. We stoppen bij de plek waar het bordje staat met de afstand naar Derebasi en Alayli. Nu zijn we echt dichtbij!

We worden warm ontvangen in het dorpje Alayli door familie van mijn opa (moeders kant). In Alayli woont ook de mussaib (officieel gekozen zus, zij noemen het ook bloedzuster ) van mijn tante. Voor haar ben ik hier. Ze is zo oud als mijn tante. Haar man Hasan was de mussaib (gekozen broer) van mijn oom. Maar hij overleed een jaar geleden. De wond is dus nog heel vers. We komen binnen en Hatun teyze gekleed in zwart begint huilend haar ‘agit’ (klaagzang); ze zingt in het Koerdisch met af en toe wat woordjes Turks over haar grote leed. Hoe haar man overleed, wie hem onrecht aandeden, dat het leven nu geen zin meer heeft… Het gaat door merg en been. Ik film en huil tegelijk. Mijn oma probeert haar te sussen en vooral te relativeren (misschien wel mijn oma’s sterkste kant). Ik vraag me af wat beter is, het wegstoppen, relativeren en eroverheen stappen of zoals deze vrouw de pijn opvragen, het vermenigvuldigen, het uitschreeuwen, uitzingen en het echt toelaten. Dat eerste is wat ik doe omdat ik dat beter kan en omdat ik heb geleerd je pijn niet te veel te showen. Dat doe je niet. Maar ik kan nog altijd niet praten over mijn opa’s dood want verwerken doe ik blijkbaar ook niet echt…

Die nacht blijf ik bij haar slapen omdat ze vertelt hoe bang ze is ’s nachts alleen. Ze is zo bang dat al dagenlang haar zus ’s nachts bij haar komt slapen. Bang voor de onrustige geest van haar man of zoiets. De man van de zus baalt van deze situatie want hij slaapt al dagen alleen. Mijn oma en oom logeren bij hen. De zus kan eindelijk wat nachten bij haar man slapen omdat ik nu bij haar zus logeer ;-) ’s Nachts kletsen we wel 2 uur lang in het donker. Als 2 hartsvriendinnen. Zo lief. Ze praat en praat en praat. En zegt om de zin ‘canim benim’ tegen me, wat letterlijk ‘mijn leven’ betekent. En ik overdrijf niet, om de zin of soms wel 2 keer in 1 zin. Ik slaap heerlijk want schone bedden en berglucht. Wel is het hier heel vroeg opstaan. Letterlijk met de kippen (en geiten en koeien) op stok en er weer uit.

De volgende dag praten we over hoe ze mussaib werd van mijn tante, wat dat inhield, hoe de bruiloft van mijn oom en tante was en wat zij zich nog kan herinneren. Ze doet haar best mijn vragen te beantwoorden maar ze is ook snel afgeleid door haar eigen verdriet. Begrijpelijk. Mijn oma die die avond met de zus van deze vrouw op bezoek komt brengt wat vrolijkheid en er ontstaat een geweldige scene (net toen de camera niet draaide natuurlijk). Terwijl ik ze vraag over de bruiloft springt mijn oma ineens op en trekt de hoofddoek van ieders hoofd. De vrouwen liggen dubbel. Ze knoopt de hoofddoeken aan elkaar en doet voor hoe de bruid met gekleurde doeken op haar hoofd op een paard wordt begeleidt richting het ouderlijk huis van de man. Ze zingt onder de aan elkaar geknoopte hoofddoeken het verdrietige lied dat ondertussen werd gezongen. Ze doet ook de draf van het paard na. Ik zie mijn tante al als 16 jarige op het paard verlegen onder de gekleurde doeken vooruit dribbelen. De man (mijn oom dus) staat dan met zijn mussaib op het dak van het huis en gooit een appel naar zijn bruid vertelt ze. Ik lig ook dubbel als ik de vrouwen zie grinniken, ze vertellen dat zo’n appel per ongeluk ook best hard kan aankomen. En wat hoop ik ondertussen dat ik deze sfeer en dit verhaal net zo kan vangen straks als we wel draaien!!!